Een nieuwe co-creatieworkshop binnen het KO-Water project vond plaats op donderdag 12 maart 2020 in samenwerking met Fenavian te Destelbergen. De co-creatie was gericht op bedrijven in de vleesverwerkende nijverheid en bereide maaltijdensector. Naast 4 bedrijven was ook de federatie Fenavian, Witteveen+Bos en het KO-Water team van watercircle.be aanwezig. De opzet van de co-creatieworkshop was, zoals altijd, om via dialoog tussen de verschillende partijen te komen tot mogelijke oplossingen voor ieder zijn vragen. In deze discussie werden verschillende thema’s besproken.

Hieronder een samenvatting van de besproken onderwerpen.

Algemeen valt op dat de aanwezige bedrijven allemaal lozen op riool, niet aan waterhergebruik doen en dat slechts één bedrijf regenwater gebruikt voor laagwaardige toepassingen.

Wateraudits

Vooraleer men aan waterhergebruik wil doen, dient men het watergebruik en verbruik in kaart te brengen. Dit kan enerzijds door zelf een vereenvoudigde wateraudit uit te voeren of door anderzijds een professionele wateraudit te laten uitvoeren door een technologieleverancier of consultant. Per definitie zal een wateraudit de balans opmaken van het inkomende water, het uitgaande water en wordt ze aangevuld met de individuele water verbruikers binnen het productieproces. Het doel van de wateraudit beoogt een verlaging in waterverbruik alsook een verhoging in efficiëntie (watergebruik). Bij een professionele wateraudit zal dus ook de link gemaakt worden naar de opportuniteiten en technologieën die deze besparingen kunnen bewerkstelligen. Dit inzicht zorgt er bovendien voor dat je kan besparen op de investering van je waterhergebruikinstallatie die perfect kan afgestemd worden op de reële noden van het bedrijf.

Hoe begin je aan een eigen wateraudit? Eerst en vooral “meten is weten”. Hoe meer debietsdata je voorhanden hebt, hoe beter. Idealiter wordt elk proces, elke stroming in kaart gebracht. De hoeveelheid water die erin gaat, moet overeenkomen met de hoeveelheid water die er terug uitkomt en dus terecht komt in de waterzuivering of het product. Klopt dit niet, dan is er ergens een lek. Dit is helaas een vaak voorkomende ‘quick-win’ in waterbesparing. Nadat alle stromen, deelstromen en processen in kaart zijn gebracht, is het ook belangrijk om te kijken naar de benodigde kwaliteit van het water in elke proces. Hierbij is de vraag, ‘Is de kwaliteit van het water dat ik nu gebruik, echt nodig?’, belangrijk. Uiteraard kunnen lagere kwaliteiten van water enkel gebruikt worden als ze de voedselveiligheid niet in gevaar brengen. Een goed voorbeeld hiervan is gebruik van effluent water of regenwater voor het afspoelen van de buitenkant van vrachtwagens.

Indien u vragen hebt, laat u zeker bijstaan door een technologieleverancier of watercircle.be (info@watercircle.be)

Ontharding

Ontharders geven bij regeneratie een zoute spui stroom. Dit kan mogelijks belastend zijn voor de waterzuivering. Daarom kan er ook gekeken worden naar het gebruik van nanofiltratie op het inkomende water ipv een ontharder. Nanofiltratie gaat voor 99% de tweewaardige ionen tegenhouden, dit zijn oa. Ca²⁺, Mg²⁺. Voordeel hierbij is dat er minder water en zout nodig is voor de voorbehandeling. Bovendien staat nanofiltratie op de limitatieve lijst van technologie, waar een premie kan voor worden aangevraagd, namelijk de ecologiepremie plus.

Regenwater

Bij lozing van regenwater komen er heffingen aan te pas als het regenwater verontreinigd is. Dit is bv. het geval voor regenwater afkomstig van parkings. Het water wordt dan bestempeld als bedrijfsafvalwater waardoor bovengemeentelijke heffingen bijkomen.

Kanaalwater

Recentelijk heeft de VMM aangegeven dat ze bedrijven, die lozen op een oppervlaktewater dat (stroomafwaarts) bestemd is voor drinkwaterproductie, zal weren. De reden hiervoor is dat er in tijden van droge zomers stilstand kan optreden in het kanaal, waardoor bij effluent lozing het water geconcentreerd blijft op 1 plaats en zich niet vermengt (verdunt). Wanneer er dan weer stroming optreedt in het water, komt er een “prop” aan geconcentreerd water in de drinkwaterproductie terecht. Dit is bijvoorbeeld het geval in het Albertkanaal dat Water-Link gebruikt om drinkwater van te maken.

Kobalt

Kobalt is een element dat steeds meer vragen doet reizen in het geloosde effluent. Zeker omdat de VMM hier ook specifiek op test en vaker de norm ziet overschrijden. Kobalt kan enerzijds afkomstig zijn van het gebruik van het onzuivere ijzerchloride (FeCl₃). Hiervoor zijn twee mogelijke oplossingen:

• Vervangen door PAC, maar dan kunnen er weer andere problemen optreden. Daarenboven is PAC duurder dan FeCl₃ en werkt dit niet altijd even efficiënt.
• Aanvragen van een afwijking op de algemene kobalt norm van 6 µg/L.

Anderzijds kan kobalt ook afkomstig zijn uit het productieproces (vb wanneer orgaanvlees wordt behandeld). Daarom kan men best testen uitvoeren op het water voor en na de waterzuivering.

Hergebruik

Vele bedrijven staan nog steeds wat weigerachtig tegenover hergebruik. Er is de schrik dat de kwaliteit van het water niet kan gegarandeerd worden. De case van Adriaens in Zottegem is een mooie case voor hergebruik (zie webinar ‘Wat kost water?’). Waterhergebruik kan men zien als “drinkwaterproductie”. Omdat drinkwater enkel door de drinkwatermaatschappijen kan geproduceerd worden, spreken we van ‘proceswater van drinkbare kwaliteit’. De kwaliteitseisen voor dit water zijn al zeker even streng als voor de productie van drinkwater en wordt dus op heel wat parameters getest. Dit hoeft echter niet af te schrikken. Adriaens heeft, samen met zijn technologieleverancier AAQUA en Veolia, aan het FAVV kunnen aantonen dat conductiviteitsmetingen voldoende zijn om de kwaliteit van het water te bewaken. Indien er een afwijking gemeten zou worden, dat wordt het water via een automatische sturing direct in de riool geloosd zodat het proces gevrijwaard blijft van water dat niet aan de beoogde kwaliteit voldoet.

Belangrijk bij waterhergebruik is dat er goede afspraken worden gemaakt met de rioolbeheerder voor noodlozingen en met de drinkwaterleverancier voor noodlevering van water. Ook is het belangrijk om een stabiel werkende biologie te hebben. Dit is bij deze groep van bedrijven vaak een uitdaging omdat bij elke productie/batch de samenstelling van het lozingswater kan verschillen.

Enkele vuistregels

• Indien men enkel gebruik maakt van leidingwater en loost op riool, dan is hergebruik in de meeste gevallen rendabel.
• Indien men gebruik maakt van grondwater, dan is hergebruik vaak niet rendabel.
• Vanaf welk dagverbruik een hergebruikinstallatie rendabel is, is zeer case afhankelijk.
• Men mag niet vergeten dat het gezuiverd water ook terug naar de productie moet worden gebracht, meestal in een persleiding. Het hiervoor benodigde leidingwerk, de pompen, de buffertanks hebben een significant effect op de kost van een hergebruik project, zeker als de WZI een “ongunstige” ligging heeft op de bedrijfssite.
•  Hoe compacter een systeem kan worden gebouwd, hoe beter.